Samen werken aan beekdal

Op zoek naar een streeknetwerk

De Brabantse zandgronden zijn gevoelig voor verdroging. Op den duur gaat daardoor de veerkracht van het beekdalsysteem verloren. Landbouw, natuur, drinkwatervoorziening, het leefklimaat…steeds meer partijen ondervinden daar hinder van. In 2013 werd de herinrichting van het beekdal ingezet, onder de naam ‘Levende Beerze’.

Participatie

Bij de evaluatie op het gebiedsproces (2019) bleek dat er meer aandacht moest naar participatie van de samenleving. Daar vonden Monique Leesberg en Ria Bernards elkaar met een niet alledaags plan om de bewoners uit te nodigen tot meedenken over de toekomst van het beekdal.

Identiteit van het gebied

Met een wandeling langs de beek creëerden Monique en Ria een reeks ontmoetingen waaruit de reeks interviews met streekbewoners voortkwamen. Wat drijft hen, waar zijn ze trots op, welke toekomst zien zij in het beekdal? Die interviews werden de basis van het borreltafelboek ‘Leve De Kleine Beerze!’ waarin de identiteit van het gebied beschreven wordt.

Tweede fase: dialoog

Hoezeer het boek ook tot inspiratie geleid heeft, het goede gesprek moest verder gebracht worden. Om de drempel zo laag mogelijk te houden nodigden Monique en Ria steeds ieder die zich betrokken voelde uit om bij een kop goede koffie met elkaar in gesprek te gaan. Het werden er 15 Koffiedialogen, over de vijf transitiestromen die in de evaluatie van 2019 al geïdentificeerd werden.

Vijf thema’s passeerden de revue: ‘Recreatie’, ‘Landschap als basis voor ontwikkeling’, ‘Erfgoed en verhalen’, ‘Relatie Stad/Land’ en ‘Wonen met meerwaarde’. Elk thema kende een informatie-, een verdiepende en een workshopvorm, met telkens dialoog. Soms was er een excursie verbonden. Na een voorzichtige start telden de bijeenkomsten gemiddeld 25 tot 30 deelnemers met uitschieters van 45 tot zelfs eenmaal 90 deelnemers.

KB5-denktank en korte lijnen

Monique en Ria kunnen in hun creatieve proces steeds rekenen op ondersteuning van de denktank KB5. Dit is een groep betrokken bewoners en ondernemers, samengesteld vanuit de vijf transitiestromen van de Kleine Beerze 5. De KB5 zijn steeds bereid tot advies en reflectie. Zonder hun inzet was dit proces niet mogelijk geweest. Evenmin waren we iets opgeschoten zonder de koffiegasten, waaronder een vaste kern zich begint af te tekenen. Lijnen met overheden zijn gelukkig kort, dankzij deelname van gebiedsteamleden van ‘Levende Beerze’ aan de bijeenkomsten. Ook met de Landcoöpreatie is altijd intensief overlegd.

Vervolgacties

Er moet ook actie komen op de behoeften en zorgen die loskomen. In reactie op de koffiedialogen kwamen partijen bijeen om zich te buigen over de wandelroutestructuur. Die bijeenkomst zette zoden aan de dijk en leidde tot een sluitend wandelstructuurplan met aanpassingen rondom Dorp aan de beek en Spekdonken te Vessem. Helaas is het beekdal door wateroverlast nog altijd niet doorwandelbaar, er wordt een beroep gedaan op geduld.

De schatten van het beekdal kunnen veel betekenen voor streekpromotie. Vanuit die gedachte wordt momenteel een cursus aangeboden voor recreatieondernemers. Samen met collega’s uit de regio verdiepen zij zich in de lokale kwaliteiten olv ervaren trainers van IVN. Het gaat om het erfgoed, de natuur, het boerenland, de gastvrijheid, tradities en lokale verhalen die het gebied zo bijzonder maken. En natuurlijk de routes die alles verbinden.

Dorpsraad voor het buitengebied

De voornaamste boodschap uit de koffiedialogen was de behoefte aan kortere lijnen en eenvoud in procedures. Men ziet toekomst voor een ‘dorpsraad voor het buitengebied’, die laagdrempelig aangesproken kan worden. Grote en kleine wensen of initiatieven moeten verder gebracht worden. Een antwoord op deze wens moet onder de mensen zelf gevonden worden, maar de aanzet hiertoe vraagt om ondersteuning. Is de gemeenschap hier ontvankelijk voor, dan kan dat een derde fase van start: de oprichting van een ‘Streeknetwerk’. Dan zijn Monique en Ria hier nog niet klaar. Doe je mee?