Breng erfgoed dichterbij ons in ons alledaagse leven

‘Kom maar achterom’, meldt het briefje op de poort om zeker te zijn dat onze koffiedrinkers niet verloren lopen. We zijn te gast bij Grandcafé De Beerze te Middelbeers, maar op dit vroeg tijdstip is de voordeur nog niet open.

Hier verstaan ze de kunst om gasten direct een gevoel te geven dat je welkom bent. Dat is ook de reden waarom we hier zijn. Erfgoed en Verhalen verbinden bewoners met hun omgeving, maar ook bezoekers raken geboeid door het verhaal van de streek. Dat kunnen we op deze locatie proeven.

We willen eerst weten hoe overheden omgaan met erfgoed. Akke de Vries (adviseur erfgoed en monumenten bij Gemeente Oirschot) roept de aanwezigen op om erfgoed ook echt als onze gezamenlijke erfenis te zien. Omarm het en vul het aan met je eigen waarden: erfgoedkaart . Zo kan het opgemerkt en behouden blijven.

Behouden is belangrijk, maar word je ook bewust van de kansen die erfgoed biedt. Maak het bijzondere zichtbaar om het verhaal van de plek gestalte te geven. Akke geeft voorbeelden van een historische plattegrond uitgewerkt in de bestrating en kunstwerken in de openbare ruimte tot uitvergrote Romeinse kralen, verwerkt in speelelementen in een speeltuin.

Gemeente Oirschot kiest voor drie speerpunten in haar erfgoedbeleid: militair, religieus en landschappelijk erfgoed. De zaal vraagt daarnaast aandacht voor het kenmerkende agrarisch erfgoed.

Op haar beurt vraagt Ineke Strouken (erfgoedadviseur voor overheden en instellingen) aandacht voor immaterieel erfgoed zoals tradities. Uitgaande van een landschapsbiografie aan de hand van historische kaarten (Brabants heem) en luchtfoto’s kun je de geschiedenis al aardig in beeld krijgen. Veld- en straatnamen verwijzen vaak naar landschappelijke of historische bijzonderheden.

Erfgoed bestaat niet alleen uit oude gebouwen en bodemvondsten, maar zit diep verweven in onze hedendaagse omgangsvormen. Elke tijd legt bovendien de focus weer anders. Daardoor blijft ons erfgoed toch dynamisch.

Regionale gebruiken, herinneringen, maar ook taal en dialect of bijvoorbeeld streekrecepten zoals ons Brabants worstenbroodje. Ineke spoort de aanwezigen aan om na te denken over het eigen cultureel erfgoed. Zij noemt de allerzielenprocessie in Oirschot als zo’n unieke traditie’: samen naar het kerkhof, lichtjes aansteken, maar ook de bijbehorende ‘meidenmarkt’ aan de kapel van de Heilige Eik, waar jeugd elkaar kon ontmoeten. Waar vind je zoiets?

Zeker heeft een gemeente ook belang bij het bewaren van erfgoed voor de vitaliteit van een gemeenschap. Erfgoed geeft identiteit en verbondenheid. Puurheid en waarachtigheid zijn daarbij belangrijk. Het verhaal moet kloppen en bij de plek horen. Betrek daar ook jongeren bij met hun eigen unieke geschiedenis en verhalen.

Ineke komt ook met ideeën. Plekken en organisaties kunnen verbonden worden door verhalen en routes, tot zelfs een geopark. Daag de mensen uit met een wedstrijd die de creativiteit prikkelt en beloont. Wees daarbij concreet met historie en verhaal op de plek, verwerkbaar tot een product dat ook echt uitvoerbaar is. Je zult verrast worden!

Na een korte pauze komt Ronnie Vugts, horecaondernemer van de locatie van vandaag, met zijn ervaring van het proces dat zijn team gebracht heeft tot de verbeelding van het leven van de eerste vrouwelijke burgemeester, Truus Smulders, die burgemeester werd in Middelbeers. Nog altijd wordt zij liefkozend ‘Ons Mevrouw’ genoemd. En ze was een markant mens! Grandcafé De Beerze brengt haar verhaal tot leven van haar beeltenis, haar ambtsketen en hamer, zelfs haar Dafje zit in het gebouw verstopt. Maar ook in de spijskaart en de namen van de kamers aan toe vind je haar terug. Niemand verlaat het café zonder een glimp van de illustere burgemeesteres te hebben opgevangen.

Ronnie vertelt dat hij alleen nooit zover gekomen was. Hij is trots op het team dat samen mogelijk gemaakt heeft waar geen van hen van had durven dromen. Nog een tip: zoek verbinding met de lokale verenigingen en geef hen de ruimte.

Tot slot nodigt Ronnie de aanwezigen uit voor een rondje door café en hotel, zodat ieder met eigen ogen kan zien hoe ‘De Beerze’ zich verbonden heeft met de plek en de lokale historie.

De volgende activiteit van het Kleine-Beerze-Koffieochtendenprogramma is een wandeling in het beekdal van de Kleine Beerze. Behalve onze eerdere deelnemers zijn ditmaal ook ouders met kinderen bijzonder welkom. Wij vragen hen om hun eigen verhaal te schrijven en tekenen nav het roemruchte verhaal van De Apenboer Sjef van Dun.

Zaterdag 11 juni, 11.00u

Boerderijterras De Spekdonken, Heikesestraat 8A te Vessem

Denk aan geschikte kleding, want het gras in het boerenland staat hoog in mei

Graag aanmelden voor 5 juni: deelname@brabantsekempen.eu