Het gebied 10.000 jaren geleden…

Bureau RAAP heeft een onderzoek gedaan in het gebied van De Kleine Beerze. Rik Vaessen is een van de onderzoekers: “De Kleine Beerze is één van de beken die zorgen dat grond- en oppervlaktewater van het Brabantse dekzandgebied uit het gebied kan stromen. Dit dekzandgebied stamt uit de laatste ijstijd.

Uitschuren

Een poolklimaat dicteerde en het landschap bestond uit kruiden en lage struiken. De bovengrond was het hele jaar door bevroren. Dus het hemel- en smeltwater kon alleen maar in stroompjes aan het oppervlak wegstromen. Zo ontstonden watergeulen die soms in korte tijd veel water te verwerken kregen. Een stroompje kon hierdoor uitgroeien en een breed dal uitschuren.”

Goed zichtbaar

Door weinig begroeiing kreeg de bodem te maken met slijtage door de wind. Zandvlakten met ruggen ontstonden doordat de wind het zand meenam. Gevolg hiervan was dat het eigenlijke stroomdal werd afgedamd. Zo ontstond een meertje. De restanten hiervan zijn nog steeds goed zichtbaar.

Vaessen: ”Met de opwarming van het klimaat is in dit meertje langzaam een dik veenpakket ontstaan. Daardoor kon het water niet snel meer wegstromen. Na verloop van tijd was het water hoog opgestuwd. Zo zocht het een natuurlijke weg door de Midden-Brabantse zandrug.”

Meerdere keren verlegd

Uit het onderzoek blijkt dat het gaat om een relatief smalle en ondiepe, enkelvoudige (bos)beek. Die heeft zich door de tijd heen meerdere keren verlegd. “Tijdens het onderzoek hebben we meerdere insnijdingen gezien. In de middeleeuwen moet de bosbeek in de winter voldoende waterkracht hebben geleverd om een kleine molen te kunnen laten draaien”, aldus de onderzoeker.

Natuurlijke grenzen

Dit alles heeft voor een belangrijk deel de latere bewoningsgeschiedenis bepaald. Zo zijn er verschillende vuursteenvindplaatsen ontdekt. Versmallingen in het beekdal hebben door de tijd heen natuurlijke grenzen gevormd. Dit is onder andere te zien bij Hoogeloon. Daar zijn in het verleden bronzen bijlen gevonden bij een dergelijke versmalling. Ook is bij een oversteekplaats pootafdrukken van vee uit de ijzertijd en natuurlijk de Romeinse dam.

In landschap terug te zien

We zijn nu niet de enige die een ‘jonge dame’ uit het moeras van de Kleine Beerze hebben gered. Ditmaal zijn het lokale bewoners die de hoofdrol spelen. Een rijke dame kwam in het Molenbroek vast te zitten met haar wagen. Lokale bewoners hebben haar gered. Als dank voor haar redding gaf zij het eeuwige grondgebruik aan de bewoners van een paar boerderijen in de buurten van de Beerze en Hoogeind en Meerven in Vessem. Molenbroek was tijden niet goed bereikbaar. Dat is terug te zien in het landschap en de geschiedenis van het gebied. Door grond en venen weg te graven is dat veranderd…

We hebben nu grondmonsters genomen die ons nog meer kunnen vertellen. Deze informatie delen we graag met u. Bijvoorbeeld via de nieuwsbrief. Maar ook met een bord in het veld met mooie foto’s en tekeningen bij de nieuwe brug bij de oude molen in Hoogeind. Wordt vervolgd!