Laatste nieuws gebiedsvisie Landschotse Heide

De afgelopen jaren hebben we allemaal last gehad van droogte én wateroverlast. Op dit moment zijn de beken en sloten tot de rand gevuld of loopt het water er zelfs over heen. De bodem is helemaal verzadigd. De vele neerslag heeft voor overlast gezorgd. Daarnaast hebben de vennen ook drooggestaan en zijn bomen in de dorpen doodgegaan. Ook het oppervlaktewater vervuilt. De kwaliteit van de bodem is een aandachtspunt en komen er minder soorten planten en dieren voor. Er gaan veel alarmbellen af! Daarom uw aandacht en input.

Adviesbureau Aequator werkt in opdracht van de provincie Noord-Brabant aan een toekomstbeeld voor de Landschotse Heide. Vanuit gebiedsontwikkeling Levende Beerze willen zij samen toewerken naar een projectplan en uitvoeringsplan. Landschotse Heide maakt verder deel uit van GGA (Gebieds Gerichte Aanpak) Kempenland-West. Bij de gebiedsgerichte aanpak brengen overheden, natuurorganisaties en agrariërs samen met de mensen en organisaties in het gebied bodem, water en lucht op orde. Dat is van belang voor de natuur, het landschap, de landbouw en de gezondheid van de mensen.

Terugblik kennissessie

Een van de aandachtspunten is een gezonde bodem. Kijken naar de ontstaansgeschiedenis en de werking van het huidige en toekomstige systeem is hiervoor belangrijk. Op 28 november 2023 organiseerde Aequator daarom een kennisbijeenkomst in het gemeenschapshuis d’n Boogerd in Vessem. Ongeveer 70 belanghebbenden kwamen naar deze avond. Men kreeg deze avond veel info over het water- en bodemsysteem in en rond de Landschotse Heide. Marco Arts van Aequator, Jochem Sloothaak van Brabants Landschap, Michelle Berg van Waterschap De Dommel en Jeroen Castelijns van Brabant Water gaven een presentatie.
Marco deed tot slot een oproep aan de aanwezigen om hun gebiedskennis te delen. Dat delen kan bijvoorbeeld tijdens een van de inloopdagen van Aequator.

Marco is met collega Marcel Brands aanwezig op 10 en 25 januari 2024 van 09.00 – 17.00 uur op de zolder van de Spekdonken. Je bent van harte welkom om binnen te lopen. Je kunt dan ook je vragen stellen. Niet mogelijk om een bezoek te brengen? Stuur dan je opmerking of vraag naar landschotseheide@brabant.nl.

Hoe nu verder?

In de afgelopen maanden heeft Aequator gesprekken gevoerd met ondernemers en organisaties. Hun belangen, opgaven en kijk op de toekomst van de Landschotse Heide stonden hierin centraal. Op 7 december 2023 zijn ze in een klein gezelschap (met alle belangen vertegenwoordigd) in gesprek gegaan over de opbrengsten van de gesprekken en de richting voor de toekomst van de Landschotse Heide willen geven. Met de inzichten van die avond stellen ze een eerste conceptvisie op en een overzicht van de te maken keuzes. De conceptvisie delen ze in de eerste helft van 2024. Het doel is om in de zomer van 2024 de visie en het projectplan voor de Landschotse Heide af te ronden.

Kijk voor de laatste informatie rondom de gebiedsvisie voor de Landschotse Heide op deze pagina of op de website van de GGA.

Enorm nat jaar

We maken het natste najaar sinds tijden mee. Waar we de laatste jaren juist heel droge jaren hadden, gaat 2023 het natste jaar worden in decennia. Met deze weersextremen moeten we dealen.

In heel Nederland en ook in het gebied van de Levende Beerze is het door de vele regen kletsnat. Al maanden regent het. Dat geeft flinke overlast op sommige plekken en dat is vervelend. Dit speelt vooral in de gebieden rond de Reusel en de Beerze. Ondergelopen paden, water op het land en modderige akkers of nattere tuinen. Waterschap De Dommel snapt dat dit heel vervelend is voor de mensen en ondernemers die dat betreft. Zeker als er economische schade is, en dat is voor een aantal boeren het geval. Waar mogelijk neemt het waterschap maatregelen in het veld, die de lokale overlast kan verminderen.

Klik hier voor het hele bericht.

Op de hoogte blijven? Kijk dan ook op de website van Waterschap De Dommel.

Opening Muystermolen/fietspaden

Als onderdeel van project ‘De levende Beerze’ is het gebied rondom de Kleine Beerze aangepakt. Gemeente Oirschot legde fietspaden aan. Beleving staat weer voorop bij de Muystermolen. Een mijlpaal en een mooi moment om te vieren.

De beek is natuurlijker gaan stromen. Dit verbetert de waterkwaliteit. En het is goed voor het behoud en herstel van de aanwezige natuur. Maar er is ook oog voor versterking van het agrarisch cultuurlandschap en recreatie. Zo fietsen veel mensen in hun vrije tijd of maken ze een fijne wandeling in dit afwisselende landschap. De gemeente heeft deze cultuurhistorie behouden door het terugbrengen van de beleving in het gebied rondom de historische Muystermolen.

Op vrijdag 15 december is de feestelijke opening van 14.30 – 16.00 uur. Locatie is het bos bij de Beerze (zie kaart voor precieze locatie). Je bent van harte uitgenodigd. Aanmelden voor de opening kan door het sturen van een e-mail naar p.vandendungen@oirschot.nl

De locatie is te bereiken via de Hillestraat (het zandpad op), via de Molenbroekseweg (voorbij de Bedouinehoeve) of de Watermolenweg. Nabijgelegen parkeerplaatsen zijn aangegeven.

Uitnodiging: De handen uit de mouwen voor het beekdal!

Is dit jouw beekdal? Aan de slag met de schatten van De Kleine Beerze!
Met twee jaren samen koffiedrinken is een scala aan gespreksonderwerpen gepasseerd. We hebben ons georiënteerd en we hebben ons licht laten schijnen over wat er in het beekdal. Tijd om even om te zien, maar vooral om jezelf af te vragen wat we ermee kunnen.

Op 14 oktober is het beekdal van De Kleine Beerze formeel overgedragen aan de kinderen van het beekdal. Er kwamen maar liefst 350 mensen naar de feestelijke wandeling om de overdracht te bekrachtigen. Die warme belangstelling is een mooi startpunt om de handschoen op te pakken en aan de slag te gaan.

De toekomst in handen van de kinderen van het beekdal

We ontdekten samen al vele waarden van het dal van de Kleine Beerze, die bewaren we symbolisch in de schatkist van de Kleine Beerze. Bij de overdracht hebben de kinderen van het beekdal die rijkdom symbolisch in ontvangst genomen, maar de kinderen moeten nog heel veel spelen en leren. Daarom vond Wethouder Steven Kraaijeveld het wijs om de beekdalbewoners te vragen om hoeder van de schatten te willen zijn, totdat de kinderen groot en sterk genoeg zijn om er zelf mee aan de slag te gaan. De dorpsraden schaarden zich onmiddellijk achter de kinderen.

Koffiedialogen voor initiatief

Jazeker, koffiedrinken maakt deel uit van de Kempische cultuur. Het biedt een moment van rust en samen zijn. Eventjes afstemmen of alle hens nog aan dek zijn en of we goed op de route zitten. Maar nog veel meer staan De Kempen voor daadkracht en dat is in het beekdal niet anders. Stop met op je handen te zitten! Dit is het moment om aan de slag te gaan met het zelfbeeld wat we hebben opgehaald uit de koffiedialogen.
Is dit jouw beekdal? We trekken de schatkist open en we voegen de waarden van het beekdal samen. Klopt het beeld? Wat is dan jouw aandeel in de samenleving? Wat doe je al, wat zou je willen betekenen? Wat heb je dan nodig? Wie zou je mee willen nemen?

Maak de match

We gaan kijken of er raakvlakken zijn. Zou het mogelijk zijn om jouw aanbod aan een ander initiatief kunnen koppelen om verder te komen? We zijn benieuwd waar de kracht van het initiatief samenvalt, want daar zijn we in De Kempen sterk in: de handen uit de mouwen om er samen meer van te maken dan we alleen zouden kunnen dromen?

Aan de poort van 2024

Maar niet zonder koffie natuurlijk. De dialoog gaat verder. We geven een inkijk in het conceptprogramma voor volgend jaar. Het is een plan met veel daadkracht. Samen met de KB5 en met de koffiedrinkers zetten we dat om in een agenda voor volgend jaar die barst van de energie!

Ben je erbij?

* ‘De Levende Beerze’ is een samenwerkingsverband van de relevante gebiedspartijen: Waterschap De Dommel, Gemeenten Eersel en Oirschot, Provincie Noord-Brabant, ZLTO, Brabants Landschap en vm. Huis van de Brabantse Kempen

Vrijwilligers meten waterpeilen

Afgelopen jaar zijn we gestart met watermetingen op ruim 20 extra meetpunten op de Landschotse Heide. Deze uitbreiding van het meetnet moet meer inzicht geven in de veranderingen van het oppervlaktewater in sloten en vennen. Het is dan ook een aanvulling op de grondwatermetingen die we al langer uitvoeren.

Regenwater, kwel en verdamping beïnvloeden de vennen op de Landschotse Heide. Hierdoor is er veel dynamiek op de oevers van de vennen. Deze komen ieder jaar onder water te staan of vallen voor een deel droog. Regenwater zorgt voor een zure waterkwaliteit, terwijl kwel zorgt voor buffering. Zeldzame planten zoals moerassmele, waterlobelia, witte waterranonkel en drijvende waterweegbree zijn afhankelijk van deze vensystemen. We willen dat planten en bijvoorbeeld insecten, kikkers en salamanders fijn kunnen leven. Hiervoor moeten we het watersysteem herstellen. Met de watermetingen verzamelen we kennis om de goede herstelmaatregelen te kunnen nemen.

Een team vrijwilligers voert de metingen uit. Dit gebeurt onder leiding van Brabants Landschap en de provincie Noord-Brabant. Elke week lopen vrijwilligers de meetpunten na en schrijven zij op hoe hoog het waterpeil is. Vooral direct na regen is het interessant om te weten wat dit doet met het oppervlaktewater in de vennen en sloten in de directe omgeving. De eerste resultaten verwachten we begin volgend jaar.

Vernat beekdal

Door het uitgevoerde beekherstel én de vele regen van afgelopen weken is op verschillende plaatsen de Kleine Beerze buiten haar oevers getreden. We hebben het beekdal juist voor wateropvang opnieuw ingericht. Overstroming zal ook vanwege de klimaatverandering in de toekomst vaker voorkomen. Wandel je graag in het beekdal? Houdt dan rekening met het idee dat het beekdal nat is. De paden kunnen tijdelijk overstroomd zijn. Weet dat de paden dan minder goed of alleen met laarzen te bewandelen is!

Tijdelijke afsluiting Heikesestraat in Vessem

De komende weken is aannemer Van Beers nabij de Heikesestraat in Vessem aan het werk. Tussen 13 en 22 november 2023 plaatst de aannemer een pompgemaal. Daarvoor sluiten ze de Heikesestraat tijdelijk af. Dit is ter hoogte van Heikesestraat 12.

Veiligheid staat bovenaan. Omdat de weg te smal is om één rijbaan af te sluiten hebben we ervoor gekozen om de weg geheel af te sluiten. Inwoners en werknemers van bedrijven ten zuiden van de wegafsluiting kunnen via Vessem naar hun woningen en bedrijven.

Tussen 22 november en 1 december 2023 is de weg afgesloten op de locatie waar het nieuwe, halfverharde fietspad de Heikesestraat kruist. De aannemer maakt op deze plaats een verkeersplateau. Hierdoor kunnen fietsers veiliger oversteken. Inwoners en werknemers van bedrijven ten noorden van de wegafsluiting kunnen via Oostelbeers naar hun woningen en bedrijven.

Kennissessie Landschotse Heide 28 november 2023

Wilt u meer leren over het landschap en systeem van de Landschotse Heide? Kom naar de kennisbijeenkomst op 28 november 2023!

De afgelopen jaren hebben we allemaal last gehad van droogte én wateroverlast. Daarnaast hebben de vennen drooggestaan en zijn bomen in de dorpen doodgegaan. Ook het oppervlaktewater vervuilt, is de kwaliteit van de bodem een aandachtspunt en komen er minder soorten planten en dieren voor. Er gaan veel alarmbellen af! Daarom vragen wij uw aandacht en input.

Adviesbureau Aequator werkt in opdracht van de provincie Noord-Brabant aan een toekomstbeeld voor de Landschotse Heide. Vanuit gebiedsontwikkeling Levende Beerze willen we samen toewerken naar een projectplan en uitvoeringsplan. Landschotse Heide maakt verder deel uit van GGA (Gebieds Gerichte Aanpak) Kempenland-West. Bij de gebiedsgerichte aanpak brengen overheden, natuurorganisaties en agrariërs samen met de mensen en organisaties in het gebied bodem, water en lucht op orde. Dat is van belang voor de natuur, het landschap, de landbouw en de gezondheid van de mensen.

Kennis delen

Een van de aandachtspunten is een gezonde bodem. Hoe zit het water- en bodemsysteem nu in elkaar? Hiervoor kijken we naar de ontstaansgeschiedenis en de werking van het huidige en toekomstige systeem. Dit geeft namelijk randvoorwaarden en uitgangspunten voor wat mogelijk is voor de visie. U heeft de afgelopen maanden een aantal vragen gesteld over hoe het systeem werkt. We brengen deze kennis graag aan u over en zouden onze kennis willen aanvullen met uw eigen kennis van het gebied. Hiervoor organiseren we een bijeenkomst.

Doel bijeenkomst

De bijeenkomst is op 28 november vanaf 19.30 uur bij gemeenschapshuis d’n Boogerd in Vessem. Doel is om een gezamenlijk startpunt te krijgen voor de visie. Komt u ook langs om uw kennis te delen en wellicht nieuwe kennis op te doen? We hebben deskundige sprekers uitgenodigd. De kennisbijeenkomst gaat over de volgende vier onderwerpen:
1) Redenen om het gebied toekomstbestendiger te maken (gericht op water en bodem)
2) LESA (LandschapsEcologische Systeem Analyse)
3) Werking van het water- en bodemsysteem
4) Informatie over de drinkwaterwinning

Programma

Wij ontvangen u met een kopje koffie/thee. Hierna volgen er vier presentaties van deskundigen. Aansluitend is er volop gelegenheid om vragen te stellen. Het programma ziet er als volgt uit:
19.30 uur Ontvangst met koffie/thee
20.00 uur Redenen, Marco Arts, Senior Adviseur Water Aequator Groen + Ruimte
20.30 uur LESA Jochem Sloothaak, Districtbeheerder Midden-Brabant Brabant Landschap
21.00 uur Water- en bodemsysteem, Michelle Berg, Senior Adviseur Hydrologie Waterschap
De Dommel
21.30 uur Drinkwaterwinning, Jeroen Castelijns, Senior Adviseur Geohydrologie Brabant Water
22.00 uur Vragen en afronding

Aanmelden

We zien u graag op dinsdag 28 november a.s. Vanwege catering vragen wij u zich aan te melden. Dat kan via het aanmeldformulier. Vragen? Stuur dan een e-mail naar landschotseheide@brabant.nl.

Meer info
De aanpak, de te organiseren bijeenkomsten en de tussenresultaten presenteren we ook in de nieuwsbrief Levende Beerze. Kijk ook voor de laatste info op deze pagina en www. ggagroenblauw.nl

Wat betekent water- en bodem sturend voor Levende Beerze?

Er is sprake van een watertransitie: het watersysteem is aan vernieuwing toe, maar ook onze kijk op water moet anders. Inmiddels is landelijk afgesproken dat “water en bodem sturend” moet zijn bij nieuwe keuzes voor de inrichting van ons landschap en grondgebruik. In het project Landschotse Heide gaan we hiermee aan de slag. Waarom deze verandering nodig is, leggen we uit in deze video.

 

De Kleine Beerze slingert weer door het landschap

Over een lengte van 8 kilometer tussen Vessem en Middelbeers slingert de Kleine Beerze weer door het landschap. Van december 2021 tot en met september 2023 is er hard gewerkt om dit voor elkaar te krijgen. Door het laten meanderen van de beek blijft water langer in het gebied. Ook is de beek nu een stuk smaller. Hierdoor is er meer stroming, wat goed is voor het leven in de beek. Een geslaagd project waar we met trots op terugkijken.

Droogvallende beek

“In het verleden viel de gekanaliseerde Kleine Beerze in de zomer vaak droog”, vertelt projectleider Eric Schellekens van Waterschap De Dommel. “De Kleine Beerze was veel te breed voor de hoeveelheid water die er door stroomde. Geen water in de beek betekent ook geen vissen en andere waterdieren in de beek. En dat is gek als je weet dat de Kleine Beerze geldt als Natura 2000-gebied én extra bescherming krijgt door de bijzondere of zeldzame planten en dieren die er leven. Door de werkzaamheden is de beek nu een stuk smaller en ondieper, en dus natuurlijker. Hierdoor valt de beek minder snel droog en stroomt het water sneller. Dat is heel goed voor het leven in en om de beek. Vissen, amfibieën en waterplanten hebben nu weer een fijne leefomgeving.”

Meer ruimte voor water

Dat de Kleine Beerze een stuk smaller is dan hiervoor, is duidelijk te zien. Wat ook opvalt, is hoe vredig de beek weer slingert door het landschap. Eric: “Een meanderende beek ziet er niet alleen prachtig uit, water blijft ook langer in het gebied. Zo krijgt water de kans om in de grond te zakken en het grondwater aan te vullen. Dit helpt om verdroging van het gebied tegen te gaan. En dat is niet het enige. Door de extra bochten duurt het bij hevige regen ook langer voordat water even verderop de Groote Beerze instroomt. Zogenoemde piekafvoeren worden minder, waarmee we wateroverlast voorkomen.”

Opheffen visbarrière

Onderdeel van het beekherstel was ook het opheffen van de laatste visbarrière in de Kleine Beerze. Met een sifon dook de Kleine Beerze eerst onder het Omleidingskanaal de Beerze door. Vissen en andere waterdieren konden moeilijk door deze sifon heen. Zeker bij een hoger waterpeil, als het water harder stroomde. Ook over land konden dieren eerst niet verder, omdat ze het omleidingskanaal niet konden oversteken. Nu stroomt het Omleidingskanaal de Beerze juist onder de Kleine Beerze door en zijn deze obstakels weg.

Gebiedsontwikkeling Levende Beerze

Het beekherstel van de Kleine Beerze is onderdeel van de gebiedsontwikkeling Levende Beerze. Daarin werkt Waterschap De Dommel samen met Gemeente Eersel, Gemeente Oirschot, Brabants Landschap, de provincie Noord-Brabant en ZLTO. Bas Peeters, Dagelijks Bestuurslid bij Waterschap De Dommel, is erg enthousiast over de samenwerking: “Het was een project met een lange aanloop. In 2008 vonden de eerste gesprekken al plaats. Het leek er zelfs even op dat het project zou stilvallen. Door de goede samenwerking met alle betrokken organisaties en de vele initiatieven uit de streek, is het toch gelukt om dit project tot een goede einde te brengen. Daar krijg ik een grote glimlach van op mijn gezicht.”